جلسه اول
آشنایی با پارچه ها

جلسه اول معرفي روش و آشنايي با پارچه هاي مصنوعي، ابريشمي، پشمي، نخي و كتاني و معرفي ويژگيها آنها از روي درجه حرارت اطو و توضيح راجع به راه و بي راه و اريب پارچه هاي مختلف همچنين پارچه هايي كه خواب و يا طرح به يك طرف دارند
پيدا كردن بي راه پارچه ها و نحوه پهن كردن پارچه و طريقه برش پارچه هايي كه بصورت يك لا برش مي خورند .
آشنايي با عملكرد چرخ خياطي سرويس روغن كاري و نخ كردن چرخ و ماسوره و نخ شل براي آماده كردن دوخت بعدي و امتحان دوخت چرخ .

هدف

داشتن اطلاعات اوليه براي كساني كه قصد فراگيري خياطي را دارند آگاهي از تنوع پارچه ها و ميزان حرارت لازم براي اطو زدن آنها طريقه صحيح كار با چرخ خياطي و استفاده بهينه از آن .
براي اينكه دقيق تر با انواع پارچه ها آشنا شويم بهتر است آنها را به ترتيبي كه روي درجات بعضي از اطوها به صورت كلمات فارسي نوشته شده به خاطر بسپاريم.

به طور كلي پارچه ها را به پنج گروه اصلي تقسيم مي كنند

1. پارچه هاي مصنوعي
2. ابريشمي
3. پشمي
4. نخي
5. كتاني
اولين گروه پارچه هاي مصنوعي هستند كه از مواد مختلف خام و تركيبات پيچيده شيميايي تهيه مي شوند.
چهار گروه بعدي پارچه هاي طبيعي هستند . دو گروه ابريشمي و پشمي منشأ حيواني و دو گروه نخي و كتاني منشأ گياهي دارند.

شناسايي پارچه ها از روی درجات روی اتو

براي شناخت پارچه ها از روي درجات بعضي از اطوها كه به صورت كلمات فارسي نوشته شده اولين درجه كه داراي كمترين حرارت اطو مي باشد ضعيف ناميده مي شود.

درجه 1 : درجه ضعيف

(ژرسه ـــ پلي استر ـــ پاناما ـــ فلامنت ـــ سلولز ـــ سنتتیک)
براي دو گروه پارچه هاي مصنوعي سلولز و سنتتیک كه الياف آنها با فعل و انفعالات شيميايي بدست مي آيد مناسب مي باشد
از دو گروه دیگر می شود از پاناما و فلامنت نام برد.
از انواع پارچه هاي نايلون، ژرسه را مي توان نام برد.
از ويژگيهاي اين نوع پارچه ها دوام و بشور و بپوش بودن آنهاست.
اين پارچه ها با حرارت زياد جمع مي شوند، و در مقابل حرارت آتش مانند لاستيك مي سوزند و از آنها گلوله هايي سياه و سفت باقي مي ماند.

درجه 2 :ابريشم مصنوعي

روي اطوهايي كه درجات آن بصورت كلمات فارسي مشخص شده بعد از ضعيف، ابريشم مصنوعي را مي بينم.
درجه ابريشم مصنوعي براي پارچه هايي با الياف مصنوعي كه با رشته هاي طبيعي مخلوط شوند مناسب مي باشد.
اين پارچه هاي خوش حالت كه گروه زيادي از پارچه ها را تشكيل مي دهند دوخت و برشي ساده تر از گروه اول دارند مشهورترين آنها تترون و ترگال مي باشند.

درجه 3 :تريلين – لئوناردو

سومين درجه اي كه روي اطوها مشخص شده ابريشم و براي پارچه هاي ابريشمي مناسب است. اين نوع پارچه از رشته هايي كه كرم ابريشم به عنوان پيله به دور خود مي تند تهيه مي شود. پارچه ابريشم بسيار نرم و لطيف و همينطور محكم و با دوام است.
از محسناتش اينكه در هواي سرد، گرم و در هواي گرم، خنگ مي باشد.
براي برش، دوخت و اطوكاري آن بايد دقت و ظرافت بيشتري همراه باشد.
از انواع آن كرپ ژورژت ، ارگانزا، شيفون و ساتن را مي توان نام برد.

ساتن

درجه 4 :پارچه های پشمي

اين درجه حرارت براي پارچه هايي كه از پشم حيوانات تهيه مي شوند مناسب مي باشد. پارچه هاي پشمي گرم و سبك، چروك ناپذير، جذب كننده رطوبت و بسيار محكم و با دوام مي باشند.
پارچه هاي پشمي به راحتي اطو خورده و حالت مي گيرند
آنها در برابر برق عايق هستند و در مقابل آتش هم از خود مقاومت نشان داده و به سادگي نمي سوزند.
از انواع آن فاستوني ها را شامل گاباردين – فلانل و كانگا مي توان نام برد . فوتر و ماهوت
مشهورترين پارچه پشمي كشمير مي باشد كه گرمي و خصوصاً وزن سبك آن اين نوع پارچه را از انواع آن متمايز مي كند.

فاستوني
e

درجه 5 : پارچه های نخی

اين درجه حرارت مخصوص پارچه هايي است كه از پنبه تهيه مي شوند. دوام ، سبكي، محكمي و مخصوصاً خنكي از مشخصات بارز آن مي باشند. پارچه هاي نخي جذب كننده رطوبت و هنگامي كه خيس باشند محكم تر مي شوند.
پارچه هاي نخي نرم می باشد و به راحتی اطو می شوند ، برش و دوخت این پارچه ها ساده تر مي باشد. بهتر است پارچه هاي نخي را قبل از برش آب كشيد تا به مقدار لازم آب برود.
از انواع آن چلوار، كدري ، چيت ، متقال ، و پپلين را مي توان نام برد.

پارچه کدری

درجه 6 : پارچه های کتانی

پارچه هاي كتاني به پارچه هايي اطلاق مي شود كه از الياف گياه كتان تهيه مي شوند. اين پارچه ها بسيار با دوام، محكم و جاذب رطوبت مي باشند سطحي صاف دارند و خيلي زود چروك مي شوند.
از انواع آن آكار – آرو را مي توان نام برد.

برش پارچه ها

براي برش هر پارچه اي لازم است كه راه پارچه به موازات خطوط طولي بدن قرار گيرد. اما در مواردي كه به واسطه طرح پارچه مي خواهيم قسمتهايي مثل لكه بالاي پيراهن را برعكس ببريم بايد اطمينان داشته باشيم كه آن قسمت بعد از شستشو آب نمي رود و چنانچه پارچه آبرفت داشت پارچه را باید قبل از برش آب كشيد.
به طور كلي تمام پارچه هايي كه در بازار موجود مي باشند در سه چيز مشتركند و آن داشتن راه و بي راه و اريب مي باشد بجز چند مورد معمولاً پارچه ها در راه كش نمي آيند اما در بي راه كمي كشيده مي شوند. و تمامي پارچه ها دراريب كاملاً كش مي آيند راه پارچه كه همان طول پارچه مي باشد خطوطي به موازات حاشيه و يا تركي پارچه را مي گويند و نخ هاي تار كه داراي مقاومت بيشتري مي باشند در آن تنيده مي شوند. بي راه پارچه كه عرض پارچه مي باشد بطور عمودي راه پارچه را قطع مي كند و نخهايي با عنوان پود كه نسبت به تار داراي مقاومت كمتري مي باشند در آن تنيده ميشوند، كه البته پيدا كردن بي راه هر پارچه براي برش لباس بسيار ضروري مي باشد.
براي پيدا كردن بي راه پارچه ها آنها را به دو گروه تقسيم مي كنيم، پارچه :آهار دار و لخت
براي برش اريب، پارچه بايد كاملاً به طور صحيح روي ميز پهن شده باشد.
برای برش پارچه های آهاردار با تا زدن پارچه به نحوي كه دو حاشيه كاملاً روي هم قرار گيرد و پارچه داراي پيچ خوردگي نباشد به وسيله خطوط عمود يك سطح مستطيل و يا يك گونياي بزرگ خطي را كه در ابتداي پارچه به صورت دو لا روي هم قرار گرفته و بر حاشيه عمود مي باشد بدست مي آيد.
اما پيدا كردن بي راه در پارچه هاي لخت به دو صورت انجام مي پذيرد در روش اول با زدن يك چرت در حاشيه پارچه مي باشد روش دوم در پارچه هايي كه معمولاً جر نمي خورد كشيدن يك یا دو نخ از پود پارچه مي باشد.كه با كشيدن آن خطي در پارچه مي افتد . بايد به خاطر داشته باشيم كه در اين هر حالت اگربخواهيم پارچه را با قد بخصوص برش بزنيم اگر حاشيه در يك طرف جمع شده باشند از همان طرف اندازه می كنيم.
پارچه هايي را كه خواب دارند مثل مخمل و جير و بعضي از ساتنها و بعضي پارچه هاي پشمي، حتماً بايد هنگام برش به يك طرف يعني رو به پايين خواب پارچه الگوها را پهن كرد. در غيراين صورت وقتي لباس آماده شد تكه هايی که به راه درست بريده نشده به خاطر اینکه راه ها ی پارچه ها با هم همخوانی ندارند و سایه می اندازند به تيرگي مي زند و پارچه هاي براق مات ديده مي شوند.
همينطور در پارچه هاي گل دار و طرح داري كه گل و طرح آن به يك طرف مي باشد حتماً لازم است لباس طوري برش بخورد كه گلها و طرح پارچه به طرف بالا باشد. نكته مهمي كه بايد در مورد پارچه هاي لخت به خاطر بسپاريم اين است كه هنگامي كه راه پارچه برش خورده به صورت ريش ريش باشد لازم است براي پهن كردن پارچه بي راه آنرا پيدا كنيم.
ما اكثر پارچه ها را بصورت دولا برش مي زينم.
اما در مواردي مثل مانتوهاي سايز بالا براي اينكه مصرف پارچه پايين بيايد آنها را به صورت باز و يك لا برش مي زنيم.

برش قرينه

هنگامي كه پارچه بصورت باز بريده مي شود لازم است براي قسمتهايي كه بصورت قرينه يا جفت نياز داريم براي برش دوم الگو برگردانده شود تا تكه هاي لباس با هم قرينه و جفت گردند در غير اين صورت مثلاً دو آستين و دو قسمت پيش براي يك طرف بريده مي شود.