نتايج تحقيقات دانشمندان انگليسي حاكي از آن است كه پرنده ها و به خصوص خانواده كلاغ ها، بيش از آنچه كه در گذشته تصور مي شد باهوش هستند.

"كريستوفر برد" از بخش جانورشناسي دانشگاه كمبريج انگستان كه در اين مورد تحقيقات گسترده اي انجام داده، معتقد است كه پرندگان و در راس آنها خانواده كلاغ ها، علاوه بر آنكه از حافظه بسيار خوبي برخوردارند، توانايي استدلال هاي پيچيده اجتماعي را هم دارند.

آنچه كه حيرت آقاي "برد" را بيش از همه برانگيخته، توانايي خارق العاده كلاغ ها در ساخت و استفاده از ابزار است.

البته بخشي از هوش اين پرندگان در تعامل با ساير اعضاي گروهي كه در آن زندگي مي كنند جلوه گر مي شود. به طور مثال كلاغ ها قادرند به راحتي افراد مختلف گروه را از هم تشخيص دهند، و يا با بعضي از آنها روابط نزديك تري برقرار كنند.

رفتار فريبكارانه

زندگي كردن در گروه، گاهي اوقات باعث مي شود كلاغ ها رفتارهاي فريبكارانه اي از خود به نمايش بگذارند. نتايج اين تحقيقات نشان مي دهد كه گونه خاصي از زاغ ها، استاد اين شيوه هاي فريبكاري هستند.

بسياري از كلاغ ها عادت دارند غذا و آذوقه را براي مصرف در آينده، به خصوص در فصل سرما ذخيره كنند. اما گونه به خصوصي از زاغ ها حتي در اين مورد يك قدم فراتر مي روند.

آنها اگر متوجه بشوند كه تحت نظر هستند، براي فريب دادن و گيج كردن پرنده هاي ديگر منقار خود را در زمين فرو مي برند بدون آنكه غذا را در آن نقطه قرار داده باشند. سپس ممكن است آنها غذا را در نقطه اي ديگر مخفي كنند.

تست آينه

پيش از اين تصور مي شد تنها بعضي از انواع پستانداران، از جمله دلفين ها و فيل ها از وجود خود آگاهي دارند و به نوعي از توانايي تشخيص خود برخوردارند.

اما سال گذشته براي نخستين بار گروهي از محققان آلماني دريافتند كه گونه اي از كلاغ ها (مگپاي) نيز از اين توانايي برخوردارند.

به اين ترتيب كه با قرار دادن يك پرچسب رنگي زير منقار اين پرندگان، و قراردادن يك آينه مقابل آنها، مشاهده شد كه اين زاغ ها با تشخيص تصوير خود در آينه، تلاش مي كنند برچسب را از منقار خود جدا كنند.

ساخت و استفاده از ابزار

اما علاوه بر توانايي كلاغ ها در محيط هاي اجتماعي، موضوع ديگري كه حيرت دانشمندان را برانگيخته توانايي آنها در ساخت و استفاده از ابزار است.

تحقيقات اخير نشان مي دهد كه كلاغ ها در اين مورد نه تنها از پستانداراني نظير شامپانزه ها چيزي كم ندارند، بلكه در مواردي رفتار پيچيده تري هم از خود به نمايش مي گذارند.

راسل گري، و تيم تحقيقاتي او از دپارتمان روانشناسي دانشگاه آكلند با مطالعه كلاغ هاي "نيو كلدونين" كه در جزيره اي به همين نام در اقيانوس آرام زندگي مي كنند، پي بردند كه اين كلاغ ها با جدا كردن شاخه اصلي، جدا كردن انشعابات آن و سپس شكل دادن به انتهاي شاخه، ابزاري درست مي كنند كه در به دام انداختن كرم ها و حشرات كاربرد دارد.

سئوال بي جواب

در حاليكه دانشمندان موفق شده اند به بسياري از رفتارهاي هوشمندانه كلاغ ها از جمله كلاغ هاي جزيره "نيو كلدونين" پي ببرند، اما يك سئوال اساسي وجود دارد كه هنوز پاسخ قانع كننده اي براي آن پيدا نشده است.

آنها مايلند بدانند كه دليل يادگيري و پيشرفت مهارت در ساخت و كاربرد ابزار توسط اين نوع خاص كلاغ ها چيست.

نكته جالب اين است كه حتي با دور كردن كلاغ هاي "نيو كلدونين" از محيط اصلي زندگي آنها، و قطع رابطه آنها با ساير اعضاي گروه، اين كلاغ ها همچنان توانايي ساخت ابزار براي رفع مشكلاتشان را به ارث مي برند.

به اين ترتيب دانشمندان مي گويند با وجوديكه شايد بعضي از مردم تصور كنند تحقيقات علمي در مورد پرندگان و به خصوص كلاغ ها بسيار پيشرفته است، در عمل اين يافته اثبات مي كند كه آنها هنوز در مراحل ابتدايي تحقيقات به سر مي برند.