او با غيرت و همتش، بيننده را پاي تلويزيون ميخکوب کرد و در ميان شخصيت‌هاي ديگر سريال درخشيد اما اين تنها نقي معمولي نبود که وزن کم کرد، محسن تنابنده بازيگر نقش نقي هم براي اينکه بتواند نقشش را باورپذير بازي کند و بدنش را روي فرم بياورد، وزن کم کرده است؛ البته با روشي به قول خودش «من‌درآوردي»؛ روشي که او را دچار مشکل گوارشي کرد. کاهش وزن نقي در سريال پايتخت 3 به‌عنوان يک کشتي‌گير و کاهش وزن محسن تنابنده به‌عنوان يک بازيگر .

محسن تنابنده که‌ براي بازي در «پايتخت 3» طي 3 ماه 11 کيلوگرم وزن کم کرده، مي‌گويد: رژيم من‌درآوردي گرفتم و دچار مشکل گوارشي شدم

آقاي تنابنده! کاهش وزني که مردم در سريال پايتخت 3 ديدند واقعا اتفاق افتاد يا فقط اينطور نمايش داده شد؟

بله. اين کاهش وزن براي خود من واقعا اتفاق افتاد و 11 کيلوگرم وزن کم کردم.

در چه مدت؟

3 ماه.

چطور اين کار را انجام داديد؟ به متخصص تغذيه مراجعه کرديد؟

نه، متاسفانه بدون نظر متخصص تغذيه اين کار را انجام دادم و دچار مشکلات گوارشي شدم. به دليل فشار کاري استرس زيادي داشتم و در کنار آن بي‌توجهي به توصيه‌هاي پزشکي باعث شد اين کاهش وزن غيراصولي مشکلاتي برايم ايجاد کند. ضمن اينکه بايد با ورزش ماهيچه‌هايم را نگه مي‌داشتم تا بدنم شکل خوبي داشته باشد.

پس به قول بابا پنجعلي مشکلتان اين بود که ناهار نخورده بوديد؟!

نه، مشکل اين بود که رژيم غذايي من کاملا من‌درآوردي بود. ضمن اينکه اجراي رژيم غذايي در شرايط کار پرفشاري که داشتم، سخت بود. غذايي که بايد در زمان مناسب مي‌خوردم، در دسترسم نبود. به خاطر زمان کم و تلاش براي رساندن فيلم به پخش، نحوه غذا خوردنم دچار تغيير شده بود. همين بي‌نظمي‌ها باعث شد دچار مشکلات گوارشي شوم، بنابراين به همه توصيه مي‌کنم در شرايط رواني مناسب و طبق توصيه متخصص تغذيه رژيم بگيرند.

کشتي‌گيران امروزي بيشتر از 4 تا 5 کيلوگرم وزن کم نمي‌کنند

با توجه به شرايط وزن‌کشي در ورزش کشتي، بيشتر کشتي‌گيران کاهش وزن را تجربه مي‌کنند. شايد اين اتفاق براي سنگين وزن‌ها کمتر بيفتد اما کاهش وزن در مسابقه‌هاي کشتي به ويژه در وزن‌هاي متوسط، شايع است زيرا بيشتر کشتي‌گيران ترجيح مي‌دهند 5 تا 6 کيلوگرم وزن کم کنند و در گروه وزني پايين‌تر با قدرت بدني بالاتر رقابت کنند.

براي کاهش وزن کشتي‌گيرها 2روش وجود دارد؛ يکي روش تدريجي و ديگري روش فوري. در روش تدريجي هدف اين است که توان جسمي کشتي‌گير تحليل نرود و فرد با هماهنگي متخصص تغذيه از پروتئين و مکمل غذايي استفاده مي‌کند، غذاي سرخ‌کردني و گوشت چرب نمي‌خورد و فعاليت بدني‌اش را افزايش مي‌دهد. در روش فوري، هدف اين است که فرد در يکي دو روز با از دست دادن آب بدن وزن کم کند.

همان‌طور كه گفتم اغلب كشتي‌گيرها 4 تا 5 کيلوگرم کاهش وزن را تجربه کرده‌اند. برخي هم کمتر و برخي بيشتر از اين مقدار وزن کم مي‌کنند.

نقي سريال پايتخت هم (با نقش‌آفريني محسن تنابنده) براي اينکه بتواند کشتي بگيرد و در انجام فن‌هاي کشتي تبحر و چالاکي به دست بياورد، مجبور به کاهش وزن شد و براي اين کار لباس پلاستيکي به تن کرد اما براساس علم روز، اين روش کاملا مردود است.

کاهش وزن بايد با هماهنگي متخصص تغذيه انجام شود. کاهش وزن زياد باعث مي‌شود قدرت بدني فرد کم شود و در مسابقه توان کافي نداشته باشد.

در نسل‌هاي گذشته کشتي‌گيراني بودند که 7 تا 8 و حتي 10 تا 12 کيلوگرم هم وزن کم مي‌كردند اما امروزه ورزشکاران عوارض کاهش وزن را مي‌دانند و بيشتر از 4 تا 5 کيلوگرم وزن کم نمي‌کنند. در حال حاضر کاهش وزن زياد در مدت کوتاه بين کشتي‌گيرها مرسوم نيست.

مراد محمدي سرمربي تيم ملي کشتي آزاد نوجوانان که بين کشتي‌گيران به «نابغه وزن‌کشي» معروف است، مي‌گويد:

کشتي‌گيرها مثل نقي وزن کم نمي‌کنند

لقبش «نابغه وزن‌کشي» بود؛ بس که در طول دوران ورزش حرفه‌اي خود، تغيير وزن ‌داد و توانست در مسابقه‌هاي مختلف، خود را به وزن دلخواه برساند.

از افتخارات اين کشتي‌گير وزن 60 کيلوگرم تيم ملي کشورمان، مي‌توان به کسب مدال‌ طلاي جهان و آسيا و کسب مدال‌ برنز المپيک اشاره کرد. او که سال 1389 در اوج فعاليت حرفه‌اي خود با کشتي خداحافظي کرد، حالا سرمربي تيم ملي کشتي آزاد نوجوانان کشورمان است. مراد محمدي، اين هفته، مهمان «ميزگرد تغذيه» ما شده تا از تجربه‌هاي شخصي‌اش درباره شيوه‌هاي کاهش و افزايش وزن بگويد.

 

شما بين کشتي‌گيرها به «نابغه وزن‌کشي» معروف هستيد. چرا؟

اينطورها هم نيست. من هم مثل همه کشتي‌گيران سعي مي‌کردم وزنم را پايين بياورم و بهتر وزن کم کنم.

چند بار وزن کم کرديد؟

خيلي زياد! آنقدر زياد که شمارش از دستم در رفته است.

براي وزن کم‌کردن از متخصص تغذيه هم کمک مي‌گرفتيد؟

راستش وزن کم‌کردن کشتي‌گيران حرفه‌اي با بقيه فرق دارد. ما معمولا سعي مي‌کنيم بيشتر آب بدنمان را از دست بدهيم و معمولا وزن ازدست‌رفته‌مان بعد از کاهش وزن، فورا جايگزين مي‌شود.

من معمولا 7-6 کيلو و گاهي10 کيلوگرم وزن کم مي‌کردم اما فکر مي‌کنم اگر فرد ديگري بخواهد اين کار را انجام بدهد، شايد با کنار گذاشتن رژيم، وزنش به 2 برابر وزن قبلي‌ برسد.

ما معمولا با ترفندهايي که با تجربه به آن رسيده‌ايم، وزن کم مي‌کنيم. براي کشتي‌گيرها که بايد طي 10 تا 15 سال دوران ورزش حرفه‌ايشان وزن کم کنند، مشاور تغذيه و مشاور طبي يک راهنماست اما تجربه‌هاي شخصي و شگردهايي که خود کشتي‌گير در طول فعاليت حرفه‌اي به آن دست پيدا مي‌کند هم بي‌تاثير نيست.

اين کاهش وزن‌هاي مکرر هيچ‌وقت مشکلي برايتان ايجاد نکرد؟

کشتي‌گيرها معمولا 24 ساعت قبل از وزن‌کشي، از طريق دفع آب بدن، وزن کم مي‌کنند و اين کم‌آبي به مرور زمان به بدن آسيب مي‌رساند. معمولا کليه آنها آسيب مي‌بيند. حتي قهرمان‌هايي داشته‌ايم که کليه‌هايشان را از دست داده‌اند. خوشبختانه من هنوز دچار عارضه خاصي نشده‌ام اما بالاخره اين امکان وجود دارد.

نظرتان درباره شيوه کاهش وزن نقي معمولي در مجموعه تلويزيوني پايتخت 3 براي رسيدن به وزن دلخواهش در مسابقه‌هاي کشتي چه بود؟

به نظر من، همين که اين سريال طنز باعث شد مردم پاي تلويزيون بنشينند و بخندند و شاد شوند، بسيار باارزش است. من با انتقادها و صحبت‌هاي برخي افراد کاري ندارم اگرچه برخي مسائلي را که درباره کشتي و به‌خصوص وزن کم کردن کشتي‌گيرها مطرح شد، نمي‌پسندم.

چه مسائلي؟

معمولا کشتي‌گيرها براي وزن کم کردن رژيم مي‌گيرند و طوري وزن کم مي‌کنند که چربي‌هاي بدنشان بسوزد و فقط در 24 ساعت يا يک روز آخر از طريق دفع آب بدن وزن کم مي‌کنند.

براي اين کار ممکن است بادگير بپوشند و سونا بروند. شايد کشتي‌گيرها موقع تمرين و نرمش لباس گرم بپوشند اما اينطور نيست که از 3 روز قبل بادگير بپوشند؛ مثلا نقي 5-4 روز مي‌دويد، در حالي که کشتي‌گيرها نرمش‌ها و تمرين‌هاي مختلف انجام مي‌دهند و اين‌طور نيست که فقط بدوند. راستش وزن کم کردن کشتي‌گيرها به اين شکلي که در سريال نشان داده شد، نيست.

خيلي از ورزشکاران حرفه‌اي بعد از اينکه ورزش را کنار مي‌گذارند، دچار اضافه وزن مي‌شوند. اين اتفاق براي شما هم افتاد؟

بله، وزن من حدود 5 تا 6 کيلوگرم وزنم بيشتر شد و براي کنترل آن سعي مي‌کنم فعاليت بدني داشته باشم و مراقب تغذيه‌ام باشم.

نگاه روان‌پزشک

بازيگران و ورزشکاران بايد مديريت استرس را بياموزند

دکتر محمدرضا خدايي

عضو هيات علمي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي

هر عاملي که باعث تغيير در زندگي فرد شود، استرس است و باعث فشار رواني مي‌شود. هر تغييري مي‌تواند ساز و کار دفاعي فرد را تغيير دهد و افراد با توجه به قدرت تقابلشان، فشار رواني را مديريت مي‌کنند.

برخي مي‌توانند به راحتي اين کار را انجام ‌دهند و آنها كه نمي‌توانند، دچار بيماري يا مشکلات اضطرابي مي‌شوند. کشتي‌گيرهاي حرفه‌اي هم با توجه به شرايطشان با استرس‌هاي مختلفي مواجه‌اند.

افرادي که به ورزش حرفه‌اي روي مي‌آورند، شخصيت‌هاي نوجو و تنوع‌طلبي دارند و تمايل دارند خودشان را در سطح جامعه نشان دهند که اين خود آنها را با استرس مواجه مي‌کند.

استرس‌هاي بيروني مانند نوع حرفه، ورزش و مسابقه‌اي که قرار است انجام شود نيز مي‌تواند فرد را دچار استرس کند. در ورزش‌هاي تيمي مانند فوتبال، همه افراد گروه مسئول هستند و استرس در کل مجموعه تقسيم مي‌شود اما در ورزش‌هايي مثل کشتي، رقابت‌ها تك‌به‌تك است و استرس بيشتري به ورزشكار وارد مي‌شود.

قوانين خاص اين ورزش، رده‌بندي‌هاي وزني و مسابقه‌هاي حذفي استرس زيادي به کشتي‌گيرها وارد مي‌کند. همچنين گاهي لازم است کشتي‌گير در زمان کوتاهي پيش از مسابقه وزنش را تغيير دهد و براي کنترل وزن دچار استرس مي‌شود. براي کنترل وزن بايد برنامه‌ريزي دقيقي وجود داشته باشد.

ممکن است ورزشکارها براي کاهش وزن از روش‌هاي غيرمعمول مانند مصرف‌نكردن برخي غذاها و مصرف برخي داروهاي ادرارآور که آب بدن را دفع مي‌کند، استفاده کنند.

با همه اين روش‌ها وزن کم مي‌شود اما عوارض زيادي به دنبال دارد و باعث مي‌شود فرد اعتمادبه‌نفس لازم را نداشته باشد، بنابراين شرطي شود و فکر کند كه ورزش سخت است و حتي از آن رويگردان شود. اين نوع کاهش وزن باعث تحريک‌پذيري و زودرنجي، عصبانيت و گاهي افسردگي و اضطراب، حواس‌پرتي و اختلال تمرکز هم مي‌شود.

در چنين شرايطي، ارتباط فرد با ديگران (خانواده و همکاران)، هم مختلف خواهدشد. روابط اجتماعي فرد دچار اختلال مي‌شود و حتي باعث از دست دادن کنترل و پرخاشگري و توهين به داور هنگام بازي هم مي‌شود. اين مشکلات در خانواده نيز با شدت بيشتر بروز مي‌كند.

ورزشکاران بايد از مصرف داروها و خوراکي‌هاي انرژي‌زا که مي‌تواند مشکلات جسمي، جنسي و رواني برايشان ايجاد کند پرهيز و با برنامه و در زمان مناسب وزن کم کنند.

بازيگران هم در شغلشان با استرس مواجه هستند اما در مقايسه با ورزشکاران قدرت جسمي کمتري در تطابق با استرس و فشار رواني دارند به‌خصوص خانم‌هاي بازيگر که به تناسب اندامشان توجه بيشتري دارند و بيشتر در جامعه ديده مي‌شوند.

همچنين افرادي که در شغل مدلينگ هستند و به دليل شغلشان بايد تناسب اندامشان را حفظ کنند، فشار رواني مضاعفي تحمل مي‌کنند. بازيگران گاهي بيکار هستند و گاهي در پروژه‌اي سنگين مشغول کارند. کار مقطعي و مشخص نبودن نتيجه و زمان کار، يکي از عوامل ايجاد استرس است اما اين توصيه‌ها مي‌تواند در کاهش استرس موثر باشد:

اين قبيل افراد حتما بايد تکنيک‌هاي مديريت استرس را بياموزند، از خودشان انتظار زيادي نداشته باشند و با موجه به ميزان توانايي‌شان مسئوليت قبول کنند، مديريت زمان را فراموش نکنند و براي کارهايي که بايد انجام دهند، جدول زماني داشته باشند.

آنها بايد براي کنترل استرس از مشاوره و کمک ديگران بهره ببرند، همه وقتشان را به کار اختصاص ندهند و زمان خاصي براي خانواده در نظربگيرند، در زمان مناسب غذاي کم‌چرب و کم‌نمک بخورند و سبزي فراوان مصرف کنند. اگر به اقتضاي شغلشان مجبور به کم يا زياد کردن وزن مي‌شوند، اين کار را يکدفعه و در زمان کم انجام ندهند و در پايان نيز براي سلامت جسم و روان ورزش منظم و روزانه را توصيه مي‌کنم.

نگاه کارشناس ورزشي

بعضي‌ها از اينكه دوسوم وزن بدن آب است، سوء استفاده مي‌کنند!

امين قنبري

کارشناس ارشد تربيت‌بدني و علوم‌ورزشي

کاهش و افزايش وزن، در کشتي، وزنه‌برداري و همه ورزش‌هايي که وزن‌کشي وجود دارد، مطرح است. در اين ورزش‌ها فرد بايد براي شرکت در رقابت به وزن مورد نظر برسد و حتي گرم‌ها حساب مي‌شوند و گاهي ورزشکار به دليل چند گرم کم يا اضافه از شرکت در رقابت محروم خواهد شد.

از آنجا که بيشتر ورزشکاران تمايل دارند در رده وزني پايين‌تر رقابت کنند، کاهش وزن بيشتر رخ مي‌دهد. اين نوع کاهش وزن يعني چند کيلوگرم کاهش وزن در مدت کوتاه، عموما در کشتي‌گيرها ديده مي‌شود. براي اين کار ورزشکار را مجبور مي‌کنند لباس پلاستيکي بپوشد و ورزش سنگين انجام بدهد.

اين کاهش وزن به دليل از دست دادن آب بدن است. دوسوم وزن بدن را آب تشکيل داده است و برخي از مربيان از اين ويژگي بدن سوء‌استفاده و در مواقع ضروري قبل وزن‌کشي از اين ترفند استفاده مي‌کنند.

در حرفه‌هاي ديگر هم روش‌هاي نامناسب براي کاهش وزن به کار مي‌رود. مثلا افرادي که در زمينه مدلينگ و مد کار مي‌کنند، براي اينکه شکل بدنشان را حفظ کنند، بعد از غذا خوردن به عمد غذا را برمي‌گردانند،

لباس پلاستيکي مي‌پوشند و روي تردميل راه مي‌روند، در سونا ورزش مي?کنند و با هر روشي بتوانند آب بدن را دفع مي‌کنند. تنها روشي که کمک مي‌کند مقدار زيادي وزن در مدت کوتاه کم شود، کم کردن آب بدن است که مي‌تواند از طريق تعريق، نخوردن آب و استفاده از داروهاي مدر رخ بدهد.

در ورزشکاران بعد از وزن‌کشي حساسيت روي وزن کم و فرد در خوردن آب و غذا آزادتر مي‌شود. غذا خوردن با ولع و به مقدار زياد، بدن را دچار مشکل سوءهاضمه مي‌کند و سيستم گوارش نمي‌تواند غذاي خورده شده را هضم و جذب کند و بدن دچار بحران خواهد شد. بسياري از ورزشکارها به دليل همين کاهش و افزايش وزن مكرر دچار مشکلات گوارشي مي‌شوند.

بازيگران و هنرپيشه‌ها نيز بنا به زندگي حرفه‌اي و با توجه به نوع کارشان گاهي وزن کم و زياد مي‌کنند. مثلا راسل کرو (هنرپيشه) وزن خود را براي ايفاي نقش در يک فيلم 30 کيلوگرم کم و براي بازي در فيلم ديگر همين مقدار وزن اضافه کرد. اين کاهش و افزايش وزن نه‌تنها باعث سوءهاضمه بلکه مشکلات ديگري مانند مشکلات تيروييد، ريزش مو، از بين رفتن لطافت پوست، ضعف چشم، اختلال حافظه و اختلال کارکرد مغز و کليه‌ها و پوکي‌استخوان را به دنبال دارد.

در ورزشکارها شرايط بهتر است چون املاح و مواد مورد نياز بدن حتي به‌صورت مصنوعي و به شکل مکمل تامين مي‌شود اما هنرپيشه‌ها شب‌بيداري و روزخوابي دارند و غذاي نامناسب و غيرمقوي مي‌خورند و مواد غذايي، املاح و ويتامين به مقدار کافي به بدنشان نمي‌رسد.

گرچه فرهنگ و ذات کار را نمي‌توان به راحتي تغيير داد اما بايد به هنرپيشه‌ها هم مانند ورزشکاران نگاه شود و اگر قرار است وزن کم کنند، بايد مواد مغذي به بدنشان برسد و زير نظر مربي بدنساز و متخصص تغذيه اين کار را انجام دهند. هنرپيشه‌اي که براي ايفاي نقشي که قرار است بازي کند وزن کم مي‌کند، بايد در کنار رژيم غذايي ورزش کند تا بدنش دچار مشکل نشود، بايد برنامه غذايي متعادل و مناسب داشته باشد و وعده‌هاي غذايي‌اش تعريف‌شده باشد.

بايد با کمک افراد متخصص در زمينه ورزش و تغذيه شرايطي فراهم شود که هنرپيشه پس از کاهش يا افزايش وزن روال عادي زندگي‌اش را ادامه بدهد بنابراين لازم است در گروه‌هاي هنري، متخصص تغذيه وجود داشته باشد. اين کار سختي نيست و بايد کم‌کم مقدمات آن فراهم شود.

نگاه فوق تخصص گوارش

عوارض گوارشي

رژيم‌هاي سفت‌وسخت

دکتر شهرام آگاه

دانشيار دانشگاه علوم پزشکي تهران

داشتن وزن مناسب، از عوامل مهم برخورداري از وضعيت مناسب جسمي و رواني است. اين مساله به‌خصوص در سنين خاص مانند سن بلوغ و سن ازدواج بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد. حتي برخي وزن را عامل مهمي در جلب‌توجه اجتماعي مي‌دانند.

گاهي هم افراد براي رقابت در گروه وزني ورزشي خاص يا بازي در يک نقش بايد به وزن مشخصي برسند و مجبور به کاهش يا افزايش وزن ناگهاني و شديد مي‌شوند. ا

لبته اين نوع كاهش وزن آن هم در مدت کوتاه، ناشي از از دست دادن مقدار زيادي آب است. افراد براي اين كار به روش‌هايي مانند نخوردن آب، مصرف مواد غذايي و داروهاي مدر و روش‌هايي مانند پوشيدن لباس گرم در هواي گرم که تعريق را بيشتر مي‌کند، متوسل مي‌شوند که در پي آن ممکن است دچار عوارض ناشي از كم‌آبي يا عوارض ناشي از گرمازدگي شوند. البته اين روش‌ها عوارض جدي ديگري نيز دارد که به برخي از آنها اشاره مي‌کنم:

• افراد چاق اغلب کبد چرب دارند و اگرچه کاهش وزن با رژيم غذايي و ورزش به سلامتشان کمک مي‌کند اما اگر کاهش وزن سريع (بيش از يک کيلوگرم در هفته) داشته باشند حل شدن چربي‌هاي موجود در بافت چربي و انتقال آنها به کبد ممکن است باعث تشديد بيماري کبد چرب شود.

• رژيم‌هاي سفت و سخت و غذا نخوردن به مدت طولاني باعث ايجاد سنگ صفرا مي‌شود زيرا نخوردن طولاني‌مدت غذا، مانع از تخليه صفرا مي‌شود و تجمع صفرا در کيسه صفرا هم رسوب و تشکيل سنگ را در پي دارد. البته احتمال ابتلا به سنگ‌هاي صفراوي در افرادي که به مدت طولاني ناشتا مي‌مانند، بيشتر است.

• حرکت طبيعي دستگاه گوارش و دفع مواد زائد نيز بر اثر کاهش وزن شديد مختل مي‌شود و مي‌تواند باعث ايجاد يا تشديد يبوست شود.

• وقتي فرد مدت طولاني غذا نمي‌خورد، حرکت‌هاي طبيعي معده و ترشح آنزيم‌هاي گوارشي‌اش دچار اختلال مي‌شود و اگر بعد از مدتي با حجم زياد غذا خورده شود، معده توانايي هضم غذاي مصرف شده را نخواهد داشت و فرد دچار دل درد، تهوع، استفراغ، سوءهاضمه و در برخي موارد اسهال مي‌شود.

به موقع غذانخوردن و انتخاب غذاي نامناسب نيز مشکلات گوارشي ايجاد مي‌کند. در انسان مناسب‌ترين زمان غذا خوردن از نظر فيزيولوژيک صبح پس از بيدار شدن از خواب است. خوردن ناشتايي روي حرکت‌هاي دستگاه گوارش، ترشحات گوارشي و هضم و جذب غذا تاثير دارد.

صبحانه انرژي لازم در طول روز را نيز تامين مي‌کند و مانع ضعف جسمي و نداشتن انرژي هنگام کار مي‌شود. همچنين چاقي در افرادي که صبحانه مي‌خورند، کمتر بروز مي‌كند. در كل، براي پيشگيري از مشکلات گوارشي، رعايت زمان مناسب و غذا خوردن در آرامش و سکون توصيه مي‌شود.

غذا خوردن در حال حرکت، در زمان نامناسب و با استرس و بدون آرامش باعث اختلال در حرکت‌هاي گوارشي و ترشح آنزيم‌ها مي‌شود و بر هضم و جذب غذا تاثير مي‌گذارد. مصرف فست فود و غذاهاي آماده‌اي که چربي فراوان، مواد مغذي کم و ادويه زياد دارند نيز نظم حرکت دستگاه گوارش را بر هم مي‌زند و باعث ايجاد سوءهاضمه و دل درد مي‌شود.

نگاه متخصص تغذيه

نظر دکتر محمدرضا وفا درباره رژيم‌هاي کشتي‌گيران در ايام وزن‌کشي

رژيم‌هايي که تعادل آب و الکتروليت بدن را به هم مي‌ريزند

در سريال «پايتخت 3» اينطور نشان داده شد که نقي براي اينکه بتواند در مسابقه‌هاي جهاني کشتي بگيرد، مجبور بود در مدت زمان کوتاه وزن کم کند. او براي اين کار به روش‌هايي مانند پوشيدن لباس پلاستيکي، ورزش سخت و سنگين و حتي نخوردن آب و غذا روي آورد. به نظر شما کاهش وزن با اين روش‌ها چه عوارضي دارد؟

بايد توجه داشت شرايط ورزشکاران حرفه‌اي با افرادي که براي سلامتشان ورزش مي‌کنند متفاوت است. ورزشکاران حرفه‌اي ممکن است با خطرهايي مواجه باشند، مثلا در برخي رشته‌هاي ورزشي مانند وزنه‌برداري، ممکن است ورزشکار براي اينکه بتواند رکورد جهان را بزند به رژيم?هاي غيراصولي و حتي دوپينگ رو بياورد و با اين کار ممکن است سلامتش به شدت به خطر بيفتد و بعدها دچار مشکلات شود. کاهش وزن خيلي شديد در مدت کوتاه غيرممکن است و حتي خطر مرگ وجود دارد.

روش‌هايي مانند پوشيدن لباس پلاستيکي به شدت سلامت فرد را به خطر مي‌اندازد زيرا کاهش وزن از طريق دفع آب بدن با سونا تعادل آب و الکتروليت را به هم مي‌ريزد. در ورزش‌هايي که در گروه‌هاي وزني انجام مي‌شود، کاهش وزن در مدت کوتاه شايع است اما با تمرين، حداکثر مي‌توان در 24 ساعت 2 کيلوگرم وزن کم کرد و کاهش وزن بيشتر غيرممکن و فوق‌العاده خطرناک است. ايده‌آل اين است که ورزشکار وزنش را در فاصله زماني مناسب کم کند.

نقي به‌خاطر اينکه نمي‌توانست مثل بقيه غذا بخورد، عصبي و تحريک‌پذير شده بود. آيا اين امکان وجود دارد که ورزشکاراني که مجبور به کاهش وزن هستند، اين کار را بدون محدوديت شديد انجام دهند؟

اگر برنامه‌ريزي و زمان مناسب وجود داشته باشد، ورزشکاران مي‌توانند با الگوي غذايي مناسب بدون محدوديت شديد وزن کم کنند. براي هر فرد براساس وزن هدف، محدوده انرژي مورد نياز مشخص، انرژي دريافتي کنترل و برنامه غذايي تنظيم مي‌شود.

به طور کلي سالم‌ترين روش، کاهش وزن با رژيم غذايي و ورزش است و لازم است علاوه بر رژيم غذايي حتما برنامه ورزشي مناسب وجود داشته باشد تا بافت ماهيچه‌اي تخريب نشود چون اگر چنين اتفاقي رخ بدهد، فرد ضرر مي‌کند. هدف اصلي کاهش وزن، کاهش بافت چربي اضافي است و اگر به جاي بافت چربي، بافت عضلاني بدن از دست برود، سلامت فرد به خطر خواهدافتاد.

همه سخت‌گيري‌ها بعد از وزن‌کشي کنار گذاشته شد و نقي بعد از آن يک‌دفعه با ولع حجم زيادي آب و غذا خورد. اين محدوديت و بعد زياده‌روي چه تاثيري بر سلامت دارد؟

به هر حال اين سريال طنز بود و شايد براي خنداندن مخاطب از ترفندهايي استفاده شد. چنين اتفاقي در واقعيت نمي‌افتد. اگر ورزشکار با زحمت وزن کم کند و بعد با پرخوري دوباره به وزن قبلي برگردد، به ضرر او تمام مي‌شود. رژيم پرکالري باعث مي‌شود در مدت کوتاه وزني که فرد از دست داده، دوباره برگردد زيرا سلول‌هاي چربي در بدن از بين نمي‌روند و با کاهش وزن فقط اندازه‌شان تغيير مي‌کند.

با پرخوري پس از کاهش وزن، سلول‌هايي که اندازه‌شان کم شده است، در مدت کوتاه دوباره به اندازه قبلي برمي‌گردند و چاقي خطرناک‌تر به وجود مي‌آيد و مشکلات متابوليک ايجاد خواهدشد.

به هر حال کشتي‌گيرها به تناسب شرايط حرفه‌اي‌شان گاهي مجبور مي‌شوند وزنشان را کم يا زياد کنند. شما چه توصيه‌هاي تغذيه‌اي به آنها داريد؟

در همه رشته‌هاي ورزشي مانند کشتي، وزنه‌برداري و ژيمناستيک که رقابت در گروه‌هاي وزني انجام مي‌شود، افرادي که قصد دارند در گروه خاص فعاليت کنند، بايد سعي کنند وزنشان را در محدوده مجاز ثابت نگه‌دارند.

مثلا براي فردي که کشتي را با وزن 60 کيلوگرم شروع مي‌کند و در پايان 10 سال فعاليت ورزشي به دليل افزايش سن و کاهش متابوليسم به گروه وزني 90 کيلوگرم مي‌رسد، بهتر است 30 کيلوگرم افزايش وزن به تدريج ايجاد شود و فرد هر 3 سال در يک گروه وزني کشتي بگيرد.

البته ايده‌آل اين است که فرد وزنش را ثابت نگه دارد و انحراف وزني نداشته باشد مثلا اگر در وزن 58 تا 60 کيلوگرم کشتي مي‌گيرد، در زمان استراحت حداکثر به 63 کيلوگرم برسد و در عمر ورزش حرفه‌اي وزنش را مديريت کند. نکته مهم اين است که براي هر فرد با توجه به سن، قد، نوع استخوان‌بندي و ترکيب بدن يک وزن ايده‌آل وجود دارد که بهترين وزن براي او است.

محدوده‌اي بالاتر و پايين‌تر از اين عدد طبيعي است و بالاتر از اين مقدار اضافه وزن و چاقي در نظر گرفته مي‌شود. مهم است که ورزشکاران به اين موضوع توجه داشته باشند و سعي کنند در گروه وزني‌اي کار کنند که در پايان کار ورزشي خيلي از حداکثر وزن طبيعي‌شان بالاتر نروند. افراد حرفه‌اي وقتي فعاليت ورزشي را کنار مي‌گذارند و الگوي غذايي‌شان تغيير مي‌کند، شايد در فاصله 2 تا 3 ماه 20 کيلوگرم وزن اضافه کنند که بسيار خطرناک است. اين موضوع در فوتباليست‌هاي حرفه‌اي و ساير ورزشکاران ديده مي‌شود.

داشتن برنامه غذايي منظم در درازمدت و وزن مناسب براي همه افراد به‌خصوص ورزشکاران لازم است و گروه پزشکي بايد اطلاعات لازم را در اين باره در اختيار ورزشکاران قرار دهند. در واقع اين حق اخلاقي آنهاست که بدانند حداکثر وزن مجازشان چقدر است و چقدر دارند از اين محدوده دور مي‌شوند.

برويم سراغ خود آقاي بازيگر؛ محسن تنابنده براي اينکه نقش يک کشتي‌گير را بازي کند با تمرين ورزشي شديد، در 3 ماه 11 کيلوگرم وزن کم کرده و به دليل استرس و فشار کاري زياد و تغذيه نامناسب دچار مشکلات گوارشي شده است. نظر و توصيه شما در اين باره چيست؟

کاهش وزن يک مساله است و نحوه کاهش وزن مساله‌اي ديگر. شايد 3 تا 4هزار نوع روش کاهش وزن در دنيا وجود داشته باشد، برخي رژيم‌ها ظاهر جذابي دارند اما به شدت سلامت را تهديد مي‌کنند مثلا رژيمي به اسم رژيم «بستني خوشمزه» وجود دارد که بالاخره باعث کاهش وزن مي‌شود اما مشکل‌هاي زيادي براي فرد به دنبال مي‌آورد.

در كل، کاهش وزن بايد اصولي باشد. وقتي فرد به متخصص تغذيه مراجعه مي‌کند، تاريخچه پزشکي و مشکلات جسمي او بررسي مي‌شود و آموزش‌هاي لازم درباره انتخاب خوراکي‌ها دريافت مي‌کند. راحت‌ترين راه کاهش وزن، گرسنگي‌کشيدن است اما به دليل عوارض فراواني که دارد، کسي سراغش نمي‌رود.

اگرچه ورزش راه مناسبي براي کاهش وزن است، اما ورزش بي‌رويه و سنگين نيز مي‌تواند سلامت فرد را به خطر بيندازد. اگر بازيگر براي بازي در نقش خاصي مجبور به کاهش يا افزايش وزن است، بايد اين کار را با کمترين عوارض و با راهنمايي متخصص انجام دهد.

اين موضوع بايد در قرارداد حرفه‌اي مورد توجه قرار بگيرد و هزينه آن پرداخته شود تا فرد بتواند با روش سالم وزن کم کند و به خود آسيب نرساند. ايشان هم روش غلطي را براي کاهش وزن انتخاب کرده و متاسفانه دچار آسيب شده‌اند. اين کاهش وزن غيراصولي ممکن است در درازمدت آثارش را بيشتر نشان دهد.

اغلب بازيگران هنگام کار نمي‌توانند تغذيه درستي داشته باشند و نظم غذايي‌شان به هم مي‌خورد. اين موضوع چه تاثيري بر سلامت آنها دارد و چطور مي‌توانند در شرايط کاري سخت مراقب تغذيه‌شان باشند؟

متاسفانه عملکرد گروه‌هاي کاري در ايران با شرايط ايده‌آل فاصله دارد. اين موضوع در همه مشاغل ديده مي‌شود.

تهيه‌کننده‌ها بايد استانداردها را رعايت کنند. مسلم است بازيگري که تمام روز مجبور به حضور در شهرک سينمايي است، دسترسي به غذا ندارد. مسئولان تيم کاري همان‌طور که نگران کيفيت کار هستند،

بايد نگران سلامت کارکنان هم باشند و در کنار گروه از راهنمايي يک مشاور تغذيه خوب کمک بگيرند تا با توجه به شرايط افراد گروه، برنامه غذايي برايشان تنظيم شود. شايد کسي فشار خون، قند يا بيماري قلبي داشته باشد. همه افراد نمي‌توانند يک جور غذا بخورند.

بخشي از اين موضوع نيز مسئوليت فردي است يعني فردي که مي‌داند قرار است به محل کار برود، از روز قبل مي‌تواند غذاي ساده و سالم مانند نان و پنير و سبزي و چند ميوه براي ميان‌وعده همراه خود ببرد و هر 2 ساعت در زمان استراحت مصرف کند.

اگر کسي دانش کافي داشته باشد، روش درست را اجرا مي‌کند و در غير اين‌ صورت بايد از مشاور و متخصص تغذيه راهنمايي بگيرد. متخصص تغذيه فرد را در مورد خوراکي‌هايي که مي‌تواند در طول روز بخورد، راهنمايي مي‌کند.

نبايد فراموش كرد كه براي حفظ سلامت کافي است با فکر و منطق غذا بخوريم. اگر به مساله ساده‌اي مانند غذا خوردن توجه نشود، طبيعي است بعد از 2 تا 3 ماه مشکلات و آسيب‌هاي جسمي در افراد ديده شود.

حرف يا نکته آخر؟

همه کارها بايد منطق داشته باشد. گاهي ما درباره موضوعي اطلاعات کمي داريم و دليل نمي‌شود که تصور کنيم اين موضوع کم‌اهميت است. گروه‌هاي سينمايي اطلاعات کافي در زمينه سلامت ندارند و به اندازه کافي به اين موضوع اهميت نمي‌دهند در حالي که همه مسايل مرتبط با سلامت مهم هستند. سلامت، کيفيت زندگي را تعيين مي‌کند و بي‌توجهي به آن آثار درازمدت دارد و ثابت شده است اگر فردي سالم زندگي نکند، نه‌تنها سلامت خودش بلکه سلامت 2 نسل بعد خودش را نيز به خطر مي‌اندازد.