فقط كافى است يك دقيقه مقابل ويترين فروشگاه هاى عرضه لوازم آرايشى بايستيم و به انواع و اقسام ريمل، كرم پودر، سايه و رژلب كه در رنگ هاى متنوع و جعبه هاى زيبا از پشت شيشه خودنمايى مى كنند، خيره شويم.
به دقيقه دوم نمى رسد كه هوس يكى از آنها به سرمان مى زند و خود را تسليم فاكتور فروش مى كنيم. معلوم نيست چه جاذبه اى در لوازم آرايشى نهفته كه آدم را در عرض چند دقيقه ناچيز به تكاپوى خريد مى اندازد.
مطمئناً جادوى رنگ ها در آن بى تاثير نيست. ديدن چند رديف سايه مثل مداد رنگى هايى كه در يك جعبه بيست و چهارتايى كنار هم چيده شدند كافى است كه آدم را يك هو به وسوسه خريد بيندازد.
وسوسه لوازم آرايش ريشه اى تاريخى دارد. از تصوير معروفى كه كلئوپاترا را نشسته بر صندلى مقابل چندين جا عطرى و سرمه دان نشان مى دهد، مى توان قدمت آن را فهميد.
اولين مردمانى كه از لوازم آرايش (البته نه به شكل امروزى) استفاده مى كردند، مصريان بودند. در حدود ۳۵۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح براى مراسم مذهبى عطريات و لوازم آرايش مصرف مى كردند.
عصاره گياهان معطر را به بدن مى ماليدند تا پوستى نرم و خوشبو داشته باشند.
استفاده از حمام معطر نيز به اين دوران تعلق دارد. حمام شير كه كلئوپاترا براى زيبايى پوستش استفاده مى كرد، امروزه چنان مورد توجه متخصصين پوست قرار گرفته كه در بسيارى از انستيتوهاى پاريس وان شير را مى توان ديد. رومى ها نيز از شير الاغ براى صاف و صيقلى شدن پوست شان استفاده مى كردند. لوازم آرايش آن زمان از ريشه، برگ و صمغ درختان و برخى مواد معدنى مثل محلول كربنات دو پلمب كه در نقاشى به عنوان رنگ سفيد به كار مى رفت، تهيه مى شدند. مصرى ها از دوده چراغ براى سياهى ابروها و يا اكسيدآهن براى تهيه سرخاب استفاده مى كردند.
يونانى ها همچنان از مخلوط ريشه گياهان با روغن به عنوان سفت كننده پوست بهره مى گرفتند. از قرون وسطى به بعد آرايش كم كم به شيوه امروزى درآمد. بيشتر مواد رنگى روى گونه ها و لب ها زده مى شد. صورت سفيد، موهاى بور، گونه هاى برجسته قرمز و لبان قرمز فرم دلخواه زنان آن زمان بود. از تركيب سفيده تخم مرغ، ليمو، نمك حاوى اسيدبوريك و سديم براى سفيد كردن صورت، از زعفران براى قرمزى لب ها و از نعناع براى سفيد كردن دندان ها استفاده مى كردند.
در قرن پانزدهم كه فلورانس تحت حكومت مديچى ها بود، ايتاليا به عنوان مركز زيبايى مورد توجه قرار گرفت. كاترين مديچى نيز نخستين مركز عطر و لوازم آرايش به نام Santa maria novella در فلورانس را راه اندازى كرد. پس از اينكه ملكه فرانسه شد اولين مركز آرايش در پاريس را نيز تاسيس كرد. در همين زمان استفاده از گياهان و ميوه ها به عنوان ماسك نزد زنان ثروتمند اروپا متداول شد.
ماسك هايى كه از تركيب پودر پياز، كره، عسل، آرد حبوبات، تخم مرغ و چربى غاز ساخته مى شدند و براى صاف شدن پوست به كار مى رفتند. در اين زمان آرايش چشم زياد باب نبود، آنچه بيش از همه روى صورت نمايان بود، سرخى گونه ها و لب ها بود. اما در قرن ۱۸ قرمزى آرايش ها كم شد. لب ها و گونه ها صورتى شدند. اما چشم ها همچنان بدون آرايش ماندند.
در قرن ۱۹ كه مادام دكولاس انستيتو زيبايى و سلامت پوست در پاريس را راه انداخت اولين نوع سايه و رژلب و رژگونه هاى رنگى به بازار آمدند. مادام كه بيش از آرايش به سلامت پوست اهميت مى داد، براى اولين بار كرم هاى آرايش را با گياهان دارويى مخلوط مى كرد و در دسترس مشتريان قرار مى داد.
«از زمان جنگ جهانى دوم تا به امروز دنياى آرايش سه مرحله را طى كرده، يكى سال هاى جنگ، كه سال ركود لوازم آرايش بود. دومى، از ۱۹۴۵ تا ۱۹۸۰ كه به دوره افراط و زياده روى آرايش معروف است و ديگرى از اواخر ۸۰ تا به امروز كه آرايش بيش از آنكه به شكل نقاب رنگين روى صورت باشد، ترميمى و تكميل كننده عيوب و ناهموارى هاى صورت است. ابروهاى باريك، سايه هاى كمرنگ، گونه هاى ملايم و رژلب هاى براق از ويژگى هاى اين دوره آرايشى اند.» اينها جملات النا مليك است. كسى كه در ايتاليا «بانوى آرايش» مى نامندش و جزء پايه گذاران رشته گريم در ايتاليا است و اكنون مديريت شركت آرايش Lierac را بر عهده دارد. مليك با اينكه بانوى آرايش نام گرفته ولى بى هيچ آرايشى در محافل هنرى ظاهر مى شود. موهاى كوتاه خرمايى دارد و به جز يك رژلب قرمز از محصولات آرايش ديگرى استفاده نمى كند. به قدرى ساده است كه وقتى او را در رستوران Panamaميلان (جايى كه قرار گذاشته بوديم) ديدم، فكر كردم شخصى است كه براى شنيدن اين گفت وگو آمده است. چرا كه مليك از ستون نويسان پروپا قرص مجلات آرايشى در ايتاليا است. النا مليك، زاده ايتاليا است و اصالتى ارمنى دارد. مادرش آلساندرا مليك باباخانيان يكى از ارامنه ساكن پترزبورگ است كه در جنگ جهانى دوم به ميلان مى رود و به عنوان گريمور در سالن تئاتر ميلان مشغول به فعاليت مى شود. النا پس از راه انداختن يك سالن آرايش با كمك يك متخصص پوست به نام دكتر پايوت به پاريس مى رود و شروع به ساختن كرم هاى آرايشى كه خاصيت درمانى نيز دارند مى كند. او مى گويد: «وقتى دختران جوان را مى بينم كه آرايش روى چهره دارند، متاسف مى شوم چرا كه آرايش مخصوص خانم هاى مسن است كه طراوت پوستشان از دست رفته است، نه آنها كه با كمى مراقبت مى توانند پوستى صاف، يكدست و زيبا داشته باشند.» البته نه او كه اكثر متخصصان پوست با آرايش در سنين جوانى مخالفند و تنها استفاده از كرم هاى مرطوب كننده و يا ضدآفتاب را براى آنها توصيه مى كنند.
حقيقتاً هم لوازم آرايش تنها مى توانند قسمتى از معايب صورت را برطرف كنند و بپوشانند كه بيش از همه براى تغيير رنگ و چهره مورد استفاده قرار مى گيرد. استفاده از پن كيك و كرم پودر به مرور زمان باعث از دست رفتن طراوت و شادابى پوست مى شود. تا سن ۳۰ - ۲۵سالگى كه پوست بدن مقدار زيادى كلاژن توليد مى كند مى توان بدون استفاده از كرم هاى آرايشى و تنها با استفاده از كرم ضدآفتاب براى مقابله با اثرات زيان بار خورشيد پوستى سالم داشت. از آنجا كه پس از سى سالگى كلاژن كمترى در سلول هاى پوستى ساخته مى شود، ماليدن كرم هاى حاوى كلاژن و حاوى كينون كه پوست را در برابر راديكال هاى آزاد محافظت مى كند بسيار توصيه مى شود. علاوه بر بالا رفتن سن، استعمال سيگار و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب نيز باعث كاهش توليد كلاژن مى شود كه در صورت استفاده نكردن از ضدآفتاب و عدم قطع استعمال سيگار هيچ كرم و لوسيون معجزه آورى نخواهد توانست شادابى و طراوت را به پوست باز گرداند. در خريد لوازم آرايش از پن كيك، كرم پودر تا سايه هاى چشم رعايت نكاتى كه به سازگارى آنها با پوست ارتباط دارد، ضرورى به نظر مى رسد. التهاب تماسى تحريكى، التهاب تماسى آلرژيك، كهير تماسى، ايجاد كومدون (جوش هاى ريز) و بروز تاول ريز خارش دار و آكنه از شايع ترين عوارض پوستى است كه به دنبال مصرف لوازم آرايش نامرغوب ايجاد مى شود. هر كرم يا پماد چرب كننده اى كه به صورت چند لايه مصرف مى شود به علت مسدود كردن منافذ پوستى و غدد چربى مى تواند باعث بروز واكنش هاى پوستى شود. برخى مواد رنگى و عطرهاى موجود در پودرها باعث ايجاد حساسيت و قرمزى شده كه بلافاصله پس از قطع استعمال بهبود مى يابند. اما به طور كلى ماليدن پن كيك (پودر) بهتر از استفاده چند لايه كرم پودر است. پن كيك حالت براق پوست را ثابت مى كند، پوست را در برابر تغييرات آب و هوا محافظت مى كند، عرق را جذب نموده و حالت چرب و روغنى پوست را از بين مى برد. پن كيك بيشتر براى پوست چرب توصيه مى شود. افراد با پوست خشك لازم است قبل از استعمال پن كيك پوستشان را با كرم مرطوب كننده چرب نمايند. برخى مواد آرايشى وقتى روى پوست قرار مى گيرند، احتمال بروز عوارضى نظير كهير، آفتاب سوختگى و لكه هاى تيره را تشديد مى كنند. كرم پودرها و مواد آرايشى حاوى عطر از اين نوع هستند. عطرها كه معمولاً در بيشتر محصولات به عنوان خوشبوكننده يافت مى شوند مهمترين عامل بروز كهيرهاى پوستى اند. توصيه مى شود لوازم آرايشى كه برچسب Free fragrant دارند خريدارى كنيد.
توجه به مدت زمان استفاده از لوازم آرايش نيز راه ديگرى براى كاهش آلرژى هاى پوستى است. متخصصان توصيه مى كنند، بيش از ۶ ماه از يك كرم پودر يا پن كيك استفاده نشود. مداد چشم و لب نيز نبايد بيش از ۶ ماه مورد مصرف قرار گيرند. رژ لب نيز تا وقتى در يخچال باشد مى توان براى مدت يك سال استفاده نمود. در ميان لوازم آرايش رژلب كمترين سهم را در بروز آلرژى دارد. گرچه آن هم نبايد در مجاورت نور و هواى گرم قرارگيرد كه فاسد بشود. رژلب مرغوب با روغن مناسب از ترك خوردن و خشك شدن لب جلوگيرى كرده اثر حفاظتى بالايى بر لب خواهد داشت.
توصيه محققان زيبايى براى خريد رژلب به شرح زير است:
رژلب بايد چرب و متناسب با فرم و رنگ دندان خريدارى شود. سفيد بودن دندان ارتباط مستقيمى با زيبايى لب ها دارد. اگر به واسطه سيگارى بودن دندان هايتان زرد است از رژلب براق با رنگ هاى شاد استفاده نكنيد. رژلب تيره و مات از رنگ زرد دندان ها كاسته و جلوى نمايان شدن آنها را مى گيرد. رژلب قرمز و نارنجى هم چندان به سيگارى ها نمى آيد، بيشتر به افراد با دندان هاى مرواريد شكل پيشنهاد مى شود. توصيه مهم ديگر براى نگهدارى فرم لب ها قطع استعمال سيگار و خنديدن است. خنده باعث سفت شدن عضلات ناحيه لب شده و به استحكام ماهيچه هاى لب كمك مى كند.