وقتی که بور نظریه ی مکمل خود را ارائه می کرد هیچ گاه فکر نمی کرد که باعث جنجال و بحثی گردد که تا سال ها ادامه داشته باشد. بنا به این نظریه هر ماده دو رفتار دارد : یکی موجی و دیگری ذره گونه و ما آنچه را اندازه می گیریم که خودمان برای ذره می خواهیم. این صحبت در ابتدای امر با مخالفت "اروین شرودینگر" دیگر نظریه پرداز دنیای کوانتوم رو به رو شد. به همین سبب به پیشنهاد اینشتین یک آزمایش ذهنی ترتیب داده شد البته توسط شرودینگر. نامش را "گربه شرودینگر" گذاشتند.

در این آزمایش در یک اتاقک کوچک گربه ای محبوس است. در این اتاق مقداری سیانور وجود دارد که در ظرفی که درش با مقداری مواد پرتوزا با طول عمر کوتاه بسته شده، محافظت می شود. حال سوال این است که در لحظه ای دلخواه این گربه بیچاره زنده است یا نه؟ تا وقتی که درب اتافک را باز نکنیم نخواهیم فهمید که زنده است یا مرده. در حقیقت یک حالت شَبَه گونه ی مرده زنده به خود دارد.

یکی از پیش آمد های آزمایش گربه شرودینگر تصوری است به نام " بس دنیایی". که می گوید به محض اندازه گیری پدیده ای، درست در بیست سانتی آن دنیایی دیگر به وجود می آید که احتمال دیگر را در بر دارد. یعنی اگر در را بار کردیم و گربه را زنده مشاهده نمودیم در همین لحظه دنیایی به وجود می آید که در آن گربه مرده است. تصور کنید دنیایی که در آن ندایی به دنیا نیامده که این افاضات را داشته باشد، همراه با مشاهده تولد من... یا دنیایی که جنگ هشت ساله نداشته یا دنیایی که .... این دنیاها هیچ تاثیری بر هم ندارند.

بسیاری قبول دارند که همه این وقایع یک ریشه دارند اما چون یک ناظر خارجی بر تمام دنیا وجود ندارد
نمی توان پدیده ی شاخه شاخه شدن را درک کرد. و گروهی بر این تصورند نگاه به گذشته خود باعث شاخه شاخه شدن زندگی ما آن می شود و ما در حقیقت به عنوان یک ناظر عمل می کنیم که خود مصداقی بر این امر می باشد.

پیش آمد بعدی "نا همدوسی" است. که محیط را هم دخیل می داند.

این آزمایش ساده تبعات فراوانی دارد... هنوز... هنوز هستند کسانی که بر این اعتقادند که آگاهی و دانایی ناظر در اندازه گیری و مشاهده دخالت دارند. و عده ای دوست تر می دارند که این پرسمان را برحسب تاریخ های کوانتومی باز نمایند. و برخی دیگر برحسب گرانش کوانتومی آن را بررسی می کنند.

در افسانه های شرقی قدیم آمده است که یکی از پادشاهان بزرگ برای جاودانه کردن نام و پادشاهی خود تصمیم گرفت که قصری باشکوه بسازد که در دنیا بی نظیر باشد و تالار اصلی ان در عین شکوه و بزرگی و عظمت ستونی نداشته باشد !!!

اما پس از سالها و کار وتلاش و محاسبه ، کسی از عهده ساخت سقف تالار اصلی بر نیامد و معماران مدعی زیادی بر سر این کار جان خود را از دست دادند تا اینکه ناکامی پادشاه او را به شدت افسرده و خشمگین ساخت و دست آخر معلوم شد که معمار زبر دست و افسانه ای به نام سنمار وجود دارد که این کار از عهده او بر می آید …

و بالاخره او را یافتند و کار را به او سپردند و او طرحی نو در انداخت و کاخ افسانه ای خورنق را تا زیر سقف بالا برد و اعجاب و تحسین همگان را برانگیخت اما درست وقتی که دیواره ها به زیر سقف رسید سنمار ناپدید شد و کار اتمام قصر خورنق نیمه کار ماند …

مدتها پی او گشتند ولی اثری از او نجستند و پادشاه خشمگین و ناکام دستور دستگیری و محاکمه و مرگ او را صادر کرد تا پس از هفت سال دوباره سر و کله سنمار پیدا شد .

او که با پای خود امده بود دست بسته و در غل و زنجیر به حضور پادشاه آورده شد و شاه دستور داد او را به قتل برسانند اما سنمار درخواست کرد قبل از مرگ به حرفهای او گوش کنند و توضیح داد که علت ناکامی معماران قبلی در برافراشتن سقف تالار بی ستون این بوده است که زمین به دلیل فشار دیواره ها و عوارض طبیعی نشست می کند و اگر پس از بالا رفتن دیواره بلافاصله سقف ساخته شود به دلیل نشست زمین بعدا سقف نیز ترک خورد و فرو می ریزد و قصر جاودانه نخواهد شد…

پس لازم بود مدت هفت سال سپری شود تا زمین و دیواره ها نهایت افت و نشست خود را داشته باشند تا هنگام ساخت سقف که موعدش همین حالا است مشکلی پیش نیاید و اگر من در همان موقع این موضوع را به شما می گفتم حمل بر ناتوانی من می کردید و من نیز به سرنوشت دیگر معماران ناکام به کام مرگ می رفتم …

پادشاه و وزیران به هوش و ذکاوت او آفرین گفتند و ادامه کار را با پاداش بزرگتری به او سپردند و سنمار ظرف یک سال قصر خورنق را اتمام و آماده افتتاح نمود .

مراسم باشکوهی برای افتتاح قصر در نظر گرفته شد و شخصیتهای بزرگ سیاسی آن عصر و سرزمینهای همسایه نیز به جشن دعوت شدند و سنمار با شور و اشتیاق فراون تالارها و سرسراها واطاقها و راهروها و طبقات و پلکانها و ایوانها و چشم اندازهای زیبا و اسرار امیز قصر را به پادشاه و هیات همراه نشان میداد و دست آخر پادشاه را به یک اطاق کوچک مخفی برد و رازی را با در میان گذاشت و به دیواری اشاره کرد و تکه اجری را نشان داد و گفت : کل بنای این قصر به این یک آجر متکی است که اگر آنرا از جای خود در آوری کل قصر به تدریج و آرامی ظرف مدت یک ساعت فرو میریزد و این کار برای این کردم که اگر یک روز کشورت به دست بیگانگان افتاد نتوانند این قصر افسانه ای را تملک کنند شاه خیلی خیلی خوشحال شد و از سر شگفتی سنمار به خاطر هنر و هوش و درایتش تحسین کرد و به او وعده پاداشی بزرگ داد و گفت این راز را باکسی در میان نگذار …

تا اینکه در روز موعود قرار شد پاداش سنمار معمار را بدهد . او را با تشریفات تمام به بالاترین ایوان قصر بردند و در برابر چشم تماشا گران دستور داد به پایین پرتابش کنند تا بمیرد!!!

سنمار در آخرین لحظات حیات خود به چشمان پادشاه نگاه کرد و با زبان بی زبانی پرسید چرا ؟؟؟!!!

و پادشاه گفت برای اینکه جز من کسی راز جاودانگی و فنای قصر نداند و با این جمله او را به پایین پرتاب کرده و راز را برای همیشه از همه مخفی نگاه داشت…!

ما دیگران را فقط تا آن قسمت از جاده که خود پیموده‌ایم می‌توانیم هدایت کنیم… اسکات پک